Maandag was ik bij de presentatie van Julie Ferguson onderzoek voor de Vrije Universiteit naar
(micro-)bloggen, georganiseerd door Twijnstra Gudde als deel-studie van haar promotieonderzoek naar kennis en macht in de ontwikkelingssector. Twijnstra Gudde tweeps waren zo vriendelijk iedereen via Twitter uit te nodigen… Al één voordeel van micro-bloggen!. Het onderzoek is nog niet gepubliceerd dus het is een echte sneak preview. Ik twitterde tijdens de sessie al over het feit dat bloggen leidt tot fragmentatie en tunnelvisie (één van de observaties) wat vragen opleverde. Aangezien ik dat echt niet meer genuanceerd via Twitter kan uitleggen maar even een blogpost.
Het onderzoek heeft als doel te kijken hoe kennis tav een gedeelde visie (in dit geval ICT4D, over ICT voor ontwikkeling) ontwikkeld wordt. Het is een analyse van het gedrag en de percepties van de bloggers zelf. Julie heeft 7 professionele, belangrijke bloggers geïnterviewd en hun blogs geanalyseerd en komt tot een aantal opmerkelijke conclusies.
Bloggen heeft een aantal kenmerken:
- Many to many communicatie
- Reflectie in de praktijk
- Open en interactief
Door dit karakter kunnen blogs in potentie zorgen voor meer en bredere participatie in ICT4D beleid en praktijk, namelijk door blogs kan iedereen zijn ideeën expliciteren en commentaar leveren. In potentie kunnen blogs (en sociale media in zijn algemeenheid) bijdragen tot het dichten van het gat tussen de discours van de armen, de organisaties, en de beleidsmakers. Dit geldt natuurlijk net zo goed in Nederland met het kloof bv. tussen de overheid en de burger. In dit onderzoek ging het om de discrepantie tussen de perceptie van de bloggers en wat er werkelijk gebeurde. Bloggers geloofden in het participatieve en interactieve karakter van bloggen.
Maar nu… wat gebeurde er in het echt? Een aantal bevindingen van Julie zijn:
Bloggen als ‘reflective practitioner‘
Wat ik zelf wel interessant vind is dat voor alle bloggers gold dat ze vooral voor zichzelf blogden. Bloggen helpt hen bij zingeving, ideeën-ontwikkeling en reflecteren op hun eigen praktijk. Julie noemde dat ‘ballonnetjes oplaten’. In die zin waren het ‘reflective practitioners’. Bloggen kan dus een belangrijke functie spelen bij professionele ontwikkeling van kenniswerkers en het ontwikkelen van een professionele identiteit. Hoewel het hun individuele professionele praktijk betrof, waren deze reflecties publiek.
Bloggen buiten de grenzen van de organisatie
De bloggers waren vaak ook pioneers en liepen voor hun eigen organisatie uit. Het bloggen was daarom soms ook controversieel binnen de organisatie. Voor de professionals was het een belangrijke ruimte buiten de organisatie, om met een bredere groep uit te wisselen buiten de organisatie.
Tunnelvisie ipv collectieve visie
Nu komen we bij de tunnelvisie. Hoewel het idee is dat via de interactie op blogs (commentaar van lezers, linken) er een nieuwe visie ontstaat bleek dat niet het geval te zijn. Het aantal commentaren was relatief laag (gemiddeld 1,1 commentaar per blogpost); en dit zijn wel bloggers met grote aantallen lezers begreep ik (weet niet hoeveel lezers precies). De commentaren waren ook vooral waarderend, zoals ‘What a great post!’. Hierdoor werd het blog vooral een reflectie van de individuele professional (de ‘knowledge-enterpreneur’- mooi woord!). Er was een fragmentatie van ideeën ipv convergentie. Dit leidde dus niet tot een gedeelde visie. Door de bloggers werd er wel een nieuwe discours ontwikkeld buiten de visie van de organisatie, nieuwe richtingen werden ingegaan. In de vragen legde Julie uit dat ze niet heeft kunnen onderzoeken in hoeverre de ideeën uit de blogs wel bv. de praktijk of het beleid hebben beïnvloed, dus welke invloed de blogger hebben. Dat zou natuurlijk wel interessant zijn maar lastig te meten. Ze had wel de indruk uit een aantal cases dat dit het geval was, mn. waar een blogger officieel namens een organisatie begon te bloggen.
Niet spontaan/automatisch: facilitatie nodig…
De tunnel moet je dus niet uitleggen als tunnelvisie van de individuele professionals, die zijn juist innovatief, maar wel als gebrek aan het ontwikkelen van een brede, collectieve visie. Ik vermoed dat dit juist denkers zijn met nieuwe ideeën. Ik denk dat dit onderzoek aantoont dat bloggen een mooi middel is voor de ‘reflective practitioner’. Het geeft de kans om een echte kennisondernemer (‘knowledge entrepreneur’) te zijn/worden. Met in potentie wel nieuwe innovatieve richtingen en ideeën voor eigen organisatie en breder beleid.
Echter, door bloggen alleen als spontaan proces treedt er geen gezamenlijke visie op. Hier is veel meer voor nodig. Bijvoorbeeld het cultiveren van een bloggers community, die systematisch van elkaar leren, lezen en delen, het organiseren van bijeenkomsten. Een mooi voorbeeld daarvan is Global Voices (“the world is talking are you listening?”) Of een bredere community waar bloggers deel van uit maken. Dan laat dit onderzoek wel zien dat bloggen een krachtig instrument zijn voor knowledge entrepreneurship.
Ook een teamblog kan dan interessant zijn, zoals het blog van de NVO2. Een teamblog stimuleert toch meer om van elkaar te lezen en te reageren, maar ook daar komt dit niet automatisch voor elkaar, en is het lastig om mensen geëngageerd te krijgen. Komt de facilitator in mij boven.. Werk voor ons!
