De gevaren van sociale media

Ik ben gisteren naar een avond over internet en sociale media geweest op de middelbare school van mijn dochter: ‘De mogelijke gevaren komen aan bod  en de mogelijkheden om zelf maatregelen te nemen om de veiligheid te borgen..’ Ik vond het erg grappig om iemand aan het werk te zien die het tegenovergestelde doet van wat ik doe: ik probeer mensen enthousiast te maken over het -professionele- gebruik van sociale media en Donny Gieskens van Stichting veilig online probeerde iedereen te overtuigen van de gevaren van internet en sociale media.. en dat is ook wel gelukt volgens mij. Vooral met zijn webcam presentatie waarbij het blonde meisje toch een oude man bleek te zijn :).

Wat ook grappig was dat ik aantekeningen wilde maken voor deze blogpost maar dacht dat een laptop raar zou staan. En er was geen wifi dus live-bloggen ging al niet. Uiteindelijk heb ik een ipad meegenomen voor aantekeningen- ik was wel de enige maar het stond niet raar (hopelijk). Ik durfde geen foto’s te maken want het staat in schoolprotocol dat dat niet mag!.

Toch erg goed om eens van de andere kant – de gevarenkant- naar sociale media te kijken. Ik vond dat hij te weinig aandacht besteedde aan de positieve kant (een terloops zinnetje), maar ik doe zelf hetzelfde bij de gevaren. Dat mag best een duidelijkere plek krijgen in mijn werk.

Eerst wat cijfers en feiten over 12-16 jarigen in Nederland

• Wat doet een tiener zoals? Het is vooral gebruik van YouTube (filmpjes), MSN messenger (chat), browser (surfen), social media (contacten en nieuwe contacten maken), word (tekstverwerking)  en games (gaming)
• 87% heeft wel eens iets naars meegemaakt op internet
• 1 op de 4 jongens van 12-16 heeft ervaring met cyberseks
• 2 op 10 jongeren heeft iemand in real life ontmoet die hij op internet heeft leren kennen
• 1 op 100 ouders denkt dat zijn of haar kind zelf digitaal pest, maar…
• 40 op de 100 tieners heeft werkelijk wel eens digitaal gepest
• 12-16 jarigen gamen gemiddeled 1 uur dag
• Er zitten al 5.9 miljoen jaar speeltijd in het spel World of Warcraft
• Gemiddeld heeft een 21 jarige 10.000 uur gegamed

De gevaren

1. Het delen van informatie

Belangrijk is dat veel door kinderen wordt gedeeld, zoals de vakanties. Door de caches van zoekmachines blijft alles 5 jaar bewaard, wat ze zich niet altijd realiseren. Bovendien zijn inbrekers ook heel actief aan het zoeken op internet. De privacy instellingen van social network sites (zoals Hyves en Facebook) staan niet altijd ingesteld op alleen zichtbaar voor contacten, bovendien is een Twitter account standaard publiek. Jongeren realiseren zich niet altijd wat hun instellingen zijn en of hun informatie publiek is of alleen zichtbaar voor vrienden. Ook bij koppelingen tussen network sites, zoals twitter en Facebook kunnen de privacy instellingen overschreven worden. Overigens kunnen bedrijven kunnen als Hyves en Facebook statistieken van gebruikers verkopen, maar niet de individuele persoonsgegevens, omdat dit beschermt wordt door de wet op persoonsgegevens.

Wat tips bij delen van informatie zijn: Gebruik een goede nicknaam (niet je eigen naam en ook niet sexygirl15). Dit is wel een advies tegengesteld aan mijn advies bij het opbouwen van een professionele identiteit… Zorg voor goede privacy instellingen.

2. Digitaal pesten

Pesten kan door bekenden of door onbekenden (anoniem) zijn.

Tips: Dreigende of pestende mails bewaren. Iedere internet aansluiting heeft eigen IP-adres, en is dus herkenbaar. In een chatprogramma kun je ongewenste personen blokkeren, chatprogramma’s zijn verplicht deze functie aan te bieden. Als pesten vanaf een openbare computer komt, bv. de bibliotheek zijn er toch vaak camera’s die hebben geregistreerd wie er gebruik van hebben gemaakt. .

3. Phishing

Phishing is social engineering-  door imitatie mails bepaalde informatie proberen af te troggelen. Als je je wachtwoord zelf aan iemand geeft en die maakt er misbruik van door als jou berichten te plaatsen of je credit card te gebruiken is dit wel strafbaar (in tegenstelling tot wat veel mensen denken). Je wachtwoord is alleen van jou. Juridisch is dit een strafbaar feit.

Tips tegen phishing: Voor wachtwoorden: verander iedere 70 dagen je wachtwoord, gebruik 5 letters 3 cijfers 2 unicodes. Een goed gratis virus programma is Avg. Vergeet ook niet uit te loggen als je van een computer weggaat. Automatisch vergrendelen kan daar ook bij helpen.

4. Gaming 

Gaming is ook positief voor de ontwikkeling van taal, omgangsvormen en communicatie.   3 op 10 ouders koopt spelletjes voor 18+ voor kinderen onder de 18. 6 op 10 ouders heeft geen controle over het type games wat tieners spelen.

Tip: Weet wat ze gamen! Koop geen 18+ spelletjes voor onder de 18.

5. Seksueel misbruik

Vooral bij meisjes kan er modellenwerk aangeboden worden waarbij wordt gezegd dat ze het niet met de ouders moeten overleggen. Ook chantage en bedreigingen komen voor. Hier kwam het mooie voorbeeld van een man die zich via webcam voordeed als blond meisje. Helaas werd het technisch niet uitgelegd hoe je zoiets doet (ik vond het een knap staaltje techniek!), maar een tipje van de sluier is dat iemand een filmpje kan kopieren van webcam chat sites als Solomio. Verder schijnen er goede online communities voor te zijn.

Tips: Bij verdenking: sla pogingen op en benader website beheerder. Bij concrete bewijzen: doe aangifte bij politie. Webcam alleen met mensen die je in real life kent. Om echtheid beeld te checken: vraag om hand op te steken. Bedek de webcam met een doekje zodat je niet gefilmd kan worden via afstand zonder dat je het door hebt.

Nog wat algemene tips voor ouders:
Overleg met tiener over het internet gedrag en zorg voor ouderlijk toezicht en afspraken over tijdslimieten etc, na school niet meteen achter computer, check leeftijdsgrens van spelletjes, praat over ervaringen, leer een kritische houding, en schrijf een internet protocol en laat het door tieners tekenen (misschien kunnen we hier wel een geheel puberprotocol van maken?)

Al met al wel goed om wat meer aandacht aan de gevaren te besteden. Helaas werd de school een pluim gegeven omdat ze de docenten om de zoveel tijd hun wachtwoord laten veranderen. Ik zou toch nog wel pittiger criteria weten te verzinnen voor een school die goed met sociale media omgaat.. Zo zou mediawijsheid in het curriculum kunnen zitten en de docenten/leerlingmentoren kennis van zaken moeten hebben. Ik vermoed dat sommige kinderen toch meer aannemen van docenten/leerlingmentoren op school dan van ouders..