Deze blog is ook geplaatst op faciliteeronline.nl, een blog met tips, verhalen en adviezen over het faciliteren van leren via sociale media.
Ik ben regelmatig in gesprek over de rol van sociale media in leerprocessen. Soms hoor ik
dan: ‘mmm, ja, maar twitteren is toch geen leren? De berichtjes zijn veel te kort!’. Je visie op leren bepaalt hoe je naar sociale media kijkt. Als je vanuit de stroming van behaviorisme naar twitter kijkt, zal het niet zo relevant zijn. Echter, als je vanuit het sociaal-constructivisme denkt is het veel makkelijker om twitteren te zien als onderdeel van leren (en iets wat je bij professionals zou moeten stimuleren!). Een goede samenvatting van verschillende stromingen wordt gegeven door Paul Keursten in het artikel: ontwikkeling van leren in organisaties. Op basis van dit artikel kijk ik naar de stromingen en wat mensen van twitter zullen vinden.
Keursten beschrijft 5 stromingen:
- Behaviorisme: leren als programmeren van gedrag. Dit doe je door het aanbieden van situaties, voordoen en oefenen van gewenst gedrag. Een voorbeeld hiervan is een cursus ‘feedback geven’. Je kunt mensen aanleren wat de juiste manier van feedback geven is. Twitter zal niet snel als belangrijk worden gezien, omdat je gedrag vooral face-to-face moet oefenen (hoewel er ook onderzoek is dat het ook innovatief via webcam kan).
- Cognitivisme: leren als informatieverwerking, waarbij het denken en denkproces centraal staat. Door het cognitivisme hebben we het onderscheid tussen kennis, vaardigheden en houding scherper gemaakt. Deze benadering zie ik wel terug in veel congressen, waar de expert de deelnemers op de hoogte brengt van de nieuwste inzichten. Hoewel ik me hier soms over verbaas, blijft dit blijkbaar een vorm die goed werkt voor veel mensen. Twitter zal hierbij interessant als mensen maar linken naar artikelen delen.
- Pragmatisme: leren door te doen. Deze benadering zie ik goed terug in bv. 23dingen.nl, een programma waarbij mensen over 23 nieuwe web2.0 tools kunnen leren door ze zelf toe te passen en ze te ervaren. Binnen deze stroming zal twitter ook niet zo belangrijk gevonden worden, want het gaat om de praktijk.
- Constructivisme: leren door het ontwikkelen van een uniek wereldbeeld op basis van alle ervaringen. Leren is hierbij een proces waarbij een professional kennis toevoegt aan al aanwezige kennis. Bij deze stroming is zelfstandigheid en zelfsturing belangrijk zijn. Hierbij wordt twitteren al wel interessant, tenslotte kun je via twitter zelf kiezen wie je volgt, welke informatie je eruit filter.
- Sociaal-constructivisme: leren door samenwerken. In deze stroming is leren het resultaat van interacties tussen personen. Bij deze stroming is leren in netwerken en communities belangrijk. Ik ben zelf wel een aanhanger van deze stroming en moet altijd wennen als anderen het belang van communities niet zien. Deze mensen zien twitteren als een belangrijk onderdeel van een leerproces. Tenslotte bouw je via Twitter je netwerk op/uit en kun je relaties onderhouden.
Een aanvulling: Keursten had het nog niet over connectivisme, een stroming ontwikkeld door Siemens. (dank aan Ger Driesen voor deze aanvulling).
- Connectivisme: is ontwikkeld omdat de vorige stromingen niet beïnvloed waren door de mogelijkheden geboden door de technologie. Bovendien richten ze zich op het individue en niet op bv. leren in organisaties. Volgens Siemens is leren een proces wat chaotisch verloopt, en niet onder de controle van een individu. Connectivisme kan worden samengevat als ‘Ik gebruik de kennis van mijn netwerk’. Bij deze stroming is Twitter een bron van serendipiteit en zelf-organisatie.
Wanneer je het gaat hebben over het gebruik van Twitter of Yammer (een interne twitter tool) binnen je organisatie is het daarom belangrijk om dit te doen in de context van je theorie achter de leerinterventies. Anders wordt het een ‘wellus’ ‘nietus’ discussie. Op welke manier kijk jij naar leren en ontwikkelen?
