Frankwatching, een interessante nederlands teamblog over digitale trends, had een tijdje terug een blogpost met de titel ‘Waarom websites nog steeds niet gebruikersvriendelijk zijn’ . Ik had de link bewaard in mijn online post-it met blogideeen.
Ik kom steeds meer organisaties tegen die Microsoft Sharepoint als hun belangrijkste online omgeving gebruiken, of andere -in mijn ogen- gebruikersonvriendelijke omgevingen. Nu lukt het wel om mensen online te krijgen in zulke omgevingen als ze heel geinteresseerd zijn in het onderwerp. we hebben vorig jaar een succesvolle zeven-weekse online workshop gedraaid in een sharepoint omgeving. Ik vraag me wel af hoe groot de afstotende werking is op het enthousiasme van mensen om online te gaan uitwisselen, maw. zou de participatie groter zijn geweest als we een gebruikersvriendelijke omgeving hadden gehad?. Ook kan ik me voorstellen dat mensen die juist meer ervaring hebben online discussieforums, kritischer worden over de tools die gebruikt worden. Dus aan de ene kant, kun je nieuwe mensen met weinig online ervaring afschrikken, aan de andere kant kan het ontmoedigend zijn voor de mensen die heel handig zijn.
Technologisch is het mogelijk gebruikersvriendelijk te zijn, waarom zijn dan niet alle sites gebruikersvriendelijk? Frankwatching heeft een goed lijstje van redenen opgesteld (hij gebruikt de term usability). Hieronder een samenvatting, voor meer informatie en links kun je op deze link klikken.
1. Het management ziet het belang van usability niet
Dit kan dat verschillende oorzaken hebben. Bijvoorbeeld onbekendheid met het begrip, of de gevraagde investering in tijd en geld.
2. Onvoldoende kennis over usability
Er is inmiddels veel bekend over usability. Toch ontbreekt bij veel adviseurs en projectleiders die binnen een organisatie verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van een website basiskennis over dit vakgebied.
3. Het begrip usability wordt niet ingevuld
In een projectplan wordt heel makkelijk opgeschreven dat het doel of een van de doelen is om een ‘gebruiksvriendelijke website’ te ontwikkelen. Dit begrip kan echter voor iedereen wat anders betekenen.
4. Er wordt niet gestuurd op usability
Een project wordt in het algemeen gestuurd op tijd, geld en kwaliteit. Usability is een onderdeel van kwaliteit. Als het begrip echter niet wordt geoperationaliseerd, kan er ook niet op worden gestuurd.
5. Onvoldoende tijd of verkeerde timing
We kennen ze allemaal: de opdrachtgevers die een website willen hebben die gisteren klaar moest zijn. In zo’n geval is het lastig tijd en aandacht voor usability vrij te maken.
6. Onvoldoende budget
Opdrachtgevers schrikken vaak van het budget dat nodig is om gedegen aandacht aan usability te schenken (hoewel dit vaak een fractie is van het totale beschikbare budget).
7. De slager keurt zijn eigen vlees
Vaak wordt de gehele ontwikkeling en bouw van de website bij één bureau neergelegd, inclusief het testen bij gebruikers. In dit geval keurt de slager zijn eigen vlees en dat is meestal geen goed idee.
8. Verkeerde methode wordt toegepast
Er zijn verschillende onderzoeksmethodieken die in verschillende ontwikkelingsfasen van de website toegepast kunnen worden. Het belangrijkste onderscheid daarbij is of de fase een explorerend of evaluerend karakter heeft. Zo is bijvoorbeeld een usabilitytest met proefpersonen een uitstekend middel om te testen of het ontwerp van de website gebruiksvriendelijk is.
9. De organisatie durft de confrontatie met de gebruiker niet aan
Deze oorzaak zal niet snel hardop worden benoemd, maar kan onder de oppervlakte heel voelbaar zijn. Activiteiten van je bezoekers zijn op internet heel goed meetbaar en via usability-onderzoek kan je keiharde feedback van je gebruikers organiseren. En dat is niet altijd leuk.
10. De aandacht voor usability is eenmalig
Tijdens de ontwikkeling van een nieuwe website of een volledige restyling van een bestaande website wordt nog wel gedacht aan usability. Het wordt echter vaak vergeten bij wijziging of uitbreiding van functionaliteit. Stukje bij beetje wordt de website dan verder uitgebouwd en drijft steeds verder weg van het oorspronkelijke ontwerp.
Ik denk zelf dat nummer 1 en 2 het belangrijkst zijn. Er is onvoldoende kennis over usability van online forums en er spelen andere overwegingen een rol. Bij kleinere organisaties loont het niet om een specialist in te huren. Bij een organisatiekeuze voor het gebruik van Microsoft Sharepoint spelen veel overwegingen een rol, en gebruikers-vriendelijkheid op het gebied van online communicatie kan ondergeschikt worden aan andere overwegingen.